بهینه سازی ریزازدیادی گیاه دارویی باریجه (ferula gummosa boiss)

در سالهای اخیر با پیشرفت تحقیقات در زمینه بیوتکنولوژی گیاهی و ابداع روشهای مهندسی ژنتیک، کشت و پرورش تجاری گیاهان و تولید متابولیت های ثانویه در شرایط درون شیشه مورد توجه قرار گرفته است. باریجه با نام علمی boiss ferula gummosa از تیره چتریان (apiaceae)، گیاهی چند ساله و منوکارپیک است. با توجه به منوکارپیک بودن آن و دوره خواب طولانی بذر، تولید انبوه این گیاه با مشکل جدی مواجه است. در این تحقیق از بذور دو اکوتیپ باریجه (اکوتیپ سمنان و اکوتیپ فریدونشهر) استفاده شد. بذور پس از اعمال 14 تیمار ضدعفونی در محیط کشت دارای نمکهای ماکرو و میکرو ms و ویتامین b5 کشت شدند. تیمار با اتانول 70% به مدت 3 دقیقه، هیپوکلرید سدیم 3% به مدت 15 دقیقه و پراکسید هیدروژن 2.5 % به مدت 10 دقیقه به عنوان بهترین تیمار ضدعفوی شناسایی شد. پس از بدست آوردن گیاهچه های مناسب ریزنمونه های کوتیلدون، هیپوکوتیل و ریشه در محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف naa و bap کشت شدند. حداکثر کالوس زایی در محیط کشت حاوی 1 میلی گرم در لیتر naa و 5/1 میلی گرم در لیتر bap بدست آمد. ریزنمونه ریشه بهترین کالوس زایی را نشان داد. کالوس های حاصله به محیط کشت باززایی منتقل شدند. در محیط کشت باززایی از غلظت های مختلف naa، bap، kin و 2,4-d استفاده شد. حداکثر شاخه زایی در محیط کشت حاوی 3 و 4 میلی گرم در لیتر bap صورت گرفت. شاخساره های بدست آمده در محیط کشت حاوی یک میلی گرم در لیتر iba ریشه دار شدند. پس از ریشه دار شدن انتقال به گلخانه صورت گرفت.